Eindrapport Kempencollectie in Kaart

Samen met drie andere Kempense erfgoedcellen bracht Kempens Karakter maar liefst drieënveertig Kempense collecties in kaart. Hiermee werd een basis gelegd voor een toekomstgericht en geïntegreerd Kempens collectiezorgbeleid.

Via plaatsbezoeken en vragenlijsten werd informatie verzameld bij musea, archieven, heemkringen en andere erfgoedbeheerders. Daarbij werden beschrijvingen op deelcollectieniveau opgesteld en werden de collectie- en depotnoden nauwkeurig in kaart gebracht.
De bestaande inventarissen en beschrijvingen waren echter versnipperd, niet gelijkvormig, onvolledig en zeker niet altijd beschikbaar tot op deelcollectieniveau. Binnen het overkoepelende Kempenoverleg groeide daarom het idee om deze uitdagingen gezamenlijk aan te pakken in één gecoördineerd project.

Projectverloop

Sinds de start in april 2023 werkte projectmedewerker Celine Vandenbranden twee jaar voltijds aan het project. “Ons gezamenlijk werkingsgebied beslaat 43 gemeenten”, weet Celine. “Gezien de omvang van de regio was het noodzakelijk om prioriteiten te stellen en keuzes te maken. De focus werd gelegd op de collecties van kerkfabrieken, oudheid- en heemkundige kringen, vrijwillige musea, gemeente- en stadsarchieven, professionele musea, lokale besturen, documentatiecentra en erfgoedbibliotheken.”
Binnen onze Kempense regio registreerde Celine, volgens het COMETA-model, 821 erfgoeddeelcollecties van 168 collectiehouders in een Kempencollectie in kaart-databank. Daarbij werd niet alleen de deelcollectie zelf beschreven, maar ook informatie verzameld over onder meer bewaaromstandigheden, eigenaarschap, gebruik, registratiegraad en digitalisering. Zo ontstond een gedetailleerd beeld van de noden, kansen en thematische lijnen binnen het Kempens erfgoedlandschap.

Wat hebben we geleerd?

De onderzoeksresultaten tonen duidelijk aan dat het belangrijk is voor collectiehouders om te registreren en daarbij eventueel ook te digitaliseren. Meten is weten. Weten wat er in een collectie zit en waar het zich bevindt is de basis waarop verdere plannen gebouwd worden. Daarnaast is het belangrijk om zich voor te bereiden op mogelijke calamiteiten en indien mogelijk preventieve maatregelen te nemen. Samenwerking en expertisedeling kunnen we alleen maar verder aanmoedigen. Samen weet je meer. Dat geldt voor alle organisaties in het erfgoedveld en daarbuiten.
Tot slot voeren we een pleidooi voor kiezen. Vaak worden beslissingen uitgesteld om zo alle mogelijkheden open te houden, maar als men de beslissingen niet durft te nemen, kan men ook niet vooruit gaan. Het is niet gemakkelijk, het ligt vaak gevoelig, maar je kan er zoveel winst uithalen. Een keuze maken is niet altijd verliezen, het is ook winnen.

Waardevolle basis

Kortom, het project leverde niet alleen een gedetailleerd overzicht van alle Kempense erfgoed(deel)collecties, maar vormde tegelijk een waardevolle basis voor een toekomstig Kempens collectieprofiel en collectiezorgbeleid. De verzamelde gegevens zullen richting geven aan een Kempens actieplan rond erfgoedzorg, kunnen expertise-uitwisseling stimuleren en de samenwerking bevorderen op het vlak van publiekswerking en erfgoededucatie.

Benieuwd naar de details? Je leest alles over het project ‘Kempencollectie in Kaart’ in het lijvige eindrapport.

Projectmedewerker Celine Vandenbranden doorkruiste tussen april 2023 en april 2025 de Kempen met als doel het in kaart brengen van alle Kempense collecties.