Kludde en de mare

Met 235.000 bezoekers was de tiende editie van de Erfgoeddag wederom een succes. Dit jaar draaide alles rond het thema ‘FAKE?’. Alles samen stonden er in Vlaanderen en Brussel meer dan 400 activiteiten op het programma. De erfgoedcel Kempens Karakter, waartoe ook onze gemeente behoort, bouwde de Lilse Bergen om tot een heus verteldorp, waar sagen en legenden uit Grobbendonk, Herentals, Herenthout, Nijlen, Lille, Olen en Vorselaar tot leven kwamen. Herenthout leverde het verhaal van ‘Kludde en de mare’.

Jammer genoeg werden geen Herenthoutse toneelgezelschappen of vertellers bereid gevonden deel te nemen aan de Erfgoeddag. Om het Huirtuits verhaal te laten vertellen, deed Kempens Karakter daarom beroep op een professionele verteller, Lieve De Meyer van ARTO. De erfgoedcel verzocht het gemeentebestuur wél de helft van de kostprijs (ongeveer 200 euro) voor zijn rekening te nemen. De Cultuurraad stemde hiermee in.
Vlaams minister van Cultuur Joke Schauvliege (CD&V) maakte eerder ook al de thema’s van de drie komende edities bekend. Op 1 mei 2011 is het thema ‘Armoe troef’, een thema dat ons – gezien de povere respons van de Herenthoutse verenigingen dit jaar – moet liggen. Op zondag 22 april 2012 draait het om ‘Helden!’ en voor zondag 21 april 2013 is het thema ‘Stop de tijd!’.

Kludde en de mare
Ze zaten in het oude Schipke in Herenthout te wachten op hun maat. Zaterdag en kaartavond. Staaske was er nog niet en die was anders altijd eerste. Zou er iets met Staas zijn? Do keek vragend naar de anderen. Toen ging de deur open, het belleke klingelde nijdig en Staas stond in het deurgat, lijkbleek.
“Is er iets?”, vroeg den Do. Maar Staas bleef in het deurgat staan. Sus stond op en trok Staas bij de arm: “Er is toch niks thuis?”
“Kludde”, zuchtte Staas en liet zich mee naar het tafeltje trekken. “Ik zag ... Kludde ... door ... door ... de wei lopen!”
De maten wisten niet of ze mochten lachen en lieten Staas bekomen.
“Lach me nu niet uit”, zei Staas, “maar het is waar. Kludde liep door de wei aan de andere kant van de Neet, helemaal in het wit.”
“We gaan zien!” Maar aan de overkant van de Neet was er niets te zien. Toen kwam Marie van Staas aangelopen. Ook lijkbleek.
“Is onze Staas daar?”
“Ja, kom maar mee want daar is iets mee!”
In de herberg zag ze hare Staas en zweeg. Staas keek op en het enige dat eruit kwam was: “Kludde!”
Marie schudde het hoofd: “Ik zou het nog geloven ook. Ons koe is van de mare bereden. Ze staat in de stal te trillen op haar poten en druipt van het zweet en het schuim ... en overal bloed, helemaal verhakkeld en de uier gescheurd!”
Staas zuchtte. “We hebben het zitten! Kludde!”
“Daar gelooft gij toch niet in!”
“Als ge dat moest gezien hebben, zoude gij er ook in geloven.”
Sus stelde voor om mee te gaan zien. In de stal vonden ze het koebeest van Staas. Die stond te trillen en te stampen en snokte over heel het lijf.
“Den dierendoktoor!” Charel was al weg en een kwartier later was hij ermee terug. “Dat beest is ergens in een pinnekensdraad blijven steken of zoiets. Ze is goed geraakt, best van ze af te maken, dan hebt ge er toch nog iets aan! Dat is dan vijftig frank.”
De dierendoktoor verdween. Het beest werd afgevoerd op de boerenkar en geslacht, noodslachting heette dat, maar het vlees geraakte niet verkocht.
In het dorp liep de gebeurtenis als een vuurke rond en iedereen sprak van Kludde en de Mare. Het duurde wel een tijd eer de schrik wegebde. Maar alles gaat over en Kludde verbleekte tot een kwaad winterverhaal.
Tot … op zo een kaartavond Staaske weer bleek de herberg binnenkwam als laatste. “Komt nu zelf maar zien, Kludde spookt weer rond!”
En inderdaad, eens buiten zagen ze het nu met eigen ogen. Daar liep inderdaad Kludde, of toch iets wat er op trekt. Een witte vlek joeg door de weiden
Dat witte spook kwam ineens recht op hen af en de vier helden sloegen op de loop, misten het bruggesken en plonsten in de Neet. Op de dijk hield dat spook stil en stond er te dampen en te beurelen, te stampen en te snokken en schoot dan ineens weer weg.
Er werd dom gelachen in het dorp maar bij elkeen zat, diep in hun binnenste, de schrik voor Kludde er goed in, want weer moest er een koe geslacht worden en weer raakte het vlees niet verkocht.
Die van de carnavalstoet dachten aan het Witheerke: “Dat spook heeft daar aan de Neet langs het Schipke altijd al rondgehangen maar nu gaat dat toch wat te ver!” Ze vergaderden en besloten een spookwacht samen te trommelen.
Maar niet alleen. Ze zouden telkens met drie man aan dat bruggesken van het Schipke de wacht houden, gewapend. En als het moest, konden ze dan toch het Schipke binnen vluchten om de schrik weg te spoelen.
Ze hielden het maanden vol en het Schipke draaide zoals nooit tevoren. De waaklust verzwakte na een tijd en Kludde werd vergeten ...
Tot Staaske Kludde weer ontmoette ... Staas spoedde zich naar het Schipke. “Toch weer Kludde niet?”, vroeg Sus. Staas schudde de kop en haalde de schouders op: “Ik heb niks gezien, maar ik voelde hem overal hangen ... Ik ben er zeker van dat er weer iets gaat gebeuren!”
En het gebeurde... De waard was even naar achter gegaan en kwam terug binnen gelopen: “Hij is daar, aan deze kant deze keer, achter het schuurke, bij de stal!”
“Kalmte!”, riep Charel, “kalmte alleen kan ons redden. Allemaal stil buiten.” Elkeen greep naar iets om mee te slaan: een pook, een gaanstok, een ijzer. “Kom langs de keuken en omsingel het schuurke”, fluisterde de waard.
Charel was het eerst aan de schuurpoort. Vanuit de stal was er gestommel en gelach. Plots zwaaide de poort open en drie mannen die van Gestel waren, dreven een koe buiten. Ze hadden het beest een wit laken over de rug gehangen en het deed schichtig en bang.
“Ons Bella”, kreet de waard en had de koe al vast. Op een hik en een flik werden die van Gestel gegrepen, afgetroefd en de herberg in gesleurd.
In het Schipke werd er gewacht op de veldwachter die triomfantelijk een proces kwam opmaken. Aan het Schipke hebben ze Kludde nooit meer gezien …

Extra >>> Meer Herenthoutse verhalen vind je in de Vlaamse volksverhalenbank. Meer weten over de figuur Kludde? Probeer de Kludde-pagina’s op Wikipedia en Kunst & Cultuur van InfoNu.nl eens.