woensdag 17 september 2014

Open Monumentendag in Antwerpen

De 26e editie van de Open Monumentendag in Vlaanderen heeft afgelopen zondag ongeveer 400.000 bezoekers gelokt. Bezoekers konden een kijkje nemen in 450 monumenten, archeologische sites en landschappen in 165 verschillende steden en gemeenten in Vlaanderen. Cultuurraad Herenthout en gemeente organiseerden naar jaarlijkse gewoonte een busuitstap, deze keer naar Antwerpen. Op het programma: een bezoek aan het Red Star Line Museum, de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal en het Paleis op de Meir.

Het Red Star Line Museum nodigde ons even na 10 uur uit op een bewogen reis in het voetspoor van miljoenen hoopvolle landverhuizers, die tussen 1873 en 1934 via Antwerpen hun heil gingen zoeken op het Amerikaanse continent. Een voor een brachten ze spannende uren door in de gebouwen aan de Rijnkaai. Daar werd niet alleen beslist wie in Amerika of Canada zijn droom kon najagen, maar ook wie niet. Wist je dat de reizigers in derde klasse zich moesten douchen en de kleren laten stomen? Den Amerikaan was namelijk als de dood voor infectieziekten. De rokende schoorsteen van de Red Star Line verdween in 1936 uit de Antwerpse skyline. Met de restauratie werken werd een nieuwe toren gebouwd, die het museum verbindt met het water en de plek aan de kade waar de schepen vertrokken. De uitkijktoren weerspiegelt de ervaringen en de emoties van de reizigers, die vanop de torenhoge oceaanstormers uitkeken over Antwerpen. Red Star Line was indrukwekkend. De uitgetrokken tijdsspanne evenwel te kort.
Ook het bezoek aan de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal was de moeite, ondanks de drukte. In 1965 startte de Provincie Antwerpen een grootse restauratiecampagne, die zowel het interieur als het exterieur omvat. Na 50 jaar nadert die haar voltooiing. Een gids vertelde ons evenwel dat de restauratie van het orgel niet tijdig klaar zal zijn. De aangestelde pijpspecialist kwam te overlijden en men moest een nieuwe vinden ... Verder konden we er onder meer genieten van twee topstukken van Rubens: ‘De kruisoprichting’ en ‘De kruisafneming’.
Het Paleis op de Meir is werkelijk een interessant gebouw en heeft best enkele illustere bewoners gehad: Napoleon, Alexander I, Willem I en Leopold II. Ook Albert I heeft er een tijdje geresideerd. Koning Boudewijn heeft het paleis dan terug aan het volk gegeven. Prins Filip deed enkele jaren later hetzelfde met de ... stoelen.
Samen met een gids hebben we een tweetal kamers doorlopen. In één daarvan hangen nog oorspronkelijke overgordijnen uit de vertrekken van de keizerin, die nog intact teruggevonden waren in een doos. De meeste overgordijnen zijn echter recent en werden ter gelegenheid van de restauratie speciaal geweven in Parijs.
De vermoedelijke aanleiding voor Napoleon om de gebouwen aan te kopen, bleek vrij hilarisch. Het gebouw ernaast (nu Paribas) was een burgemeesterswoning. Napoleon was er op bezoek en keek naar het vuurwerk. Hij merkte dat de bezoekers van het paleis hoger dan hem stonden te kijken, namelijk op een terrasje dat onder een volgende eigenaar dan weer verdwenen is. Dát kon hij niet verdragen. Na de aankoop is onmiddellijk zijn eigen stijl - de “empire”-stijl - overal in het gebouw aangebracht, met de juiste ornamenten en het meubilair. De gids vertelde dat die stijl overal in Europa nadrukkelijk aanwezig is, wat een serieuze prestatie mag heten omdat hij eigenlijk maar kort regeerde.
De verbouwingen van Leopold II zijn dan weer duidelijk herkenbaar aan het dubbele L-logo die ze meekregen. Voor de spiegelzaal liet onze voormalige koning zich inspireren door de “sala da ballo” van het kasteel van de prinsen Borromeo op het eiland Isola Bella in het Lagio Maggiore. Leopold II hechtte bij de renovatie trouwens belang aan innovatie: elektrische verlichting, centrale verwarming, een badkamer mét toilet met doortreksysteem, ... Ongezien in die tijd.
Dichter bij huis bleek Huis Meuleplas in Lier een van de toppers uit het programma. Bezoekers konden er de authentieke modernistische woonst uit 1932 van stadsarchitect Jozef Meuleplas ontdekken. Zijn dochter ontving er alle gasten persoonlijk. Iets voor een volgende keer?

Klik even door naar het fotoalbum van deze geslaagde editie van OMD. Misschien zie je jezelf terug.

Geen opmerkingen: