Nou ja, gevierd ... Veel viel er niet te vieren. Vergeleken met de ruime opkomst van vorig jaar gaf Ter Voncke dit jaar een desolate indruk. Oké, er waren geen verkiezingen, maar een beetje meer volk had toch wel gemogen. Opvallend was trouwens dat de oppositiepartijen Eenheid, S.A.M.E.N. en N-VA hun kat stuurden naar de — volgens sommige nationale politici — belangrijkste 11 juliviering sinds 1302. Wilden zij hiermee een politiek statement maken?
Enfin. De ‘viering’ werd geopend met een toespraak van schepen van cultuur Patrick Heremans (GBL). Hij herinnerde ons aan de Guldensporenslag, waarbij het Franse leger op woensdag 11 juli 1302 op de Groeningekouter bij Kortrijk werd verslagen door een Vlaams burgerleger.
Heremans sloot zijn speech af met ‘Het leven is een’ krijgsbanier’, een gedicht van de meester zelf, waarna Eddy Verschueren namens de Cultuurraad het muzikale gedeelde mocht inleiden. “Gezelle voorstellen is niet nodig. Was iemand hem niet voor geweest, hij had ons zeker leren lezen”, zei hij met een knipoog naar Conscience. “De taalspeelsheid van zijn gedichten zorgde ervoor dat Will Ferdy, Armand Preud’homme, Willem Vermandere, Pieter Embrechts en zelfs Henny Vrienten, ze op muziek zetten”, wist de ad interim-voorzitter.
Een paar van die bewerkingen kwamen meteen aan bod in het eerste gedeelte van het avondvullende programma. Het door Will Ferdy bewerkte ‘Het schrijverke’ (1857) werd op algemene herkenning onthaald. Hoogtepunt voor de pauze was echter ‘t Er viel ne keer een bladtje’ (1859), met muziek van Henny Vrienten van Doe Maar. Het nummer ontaarde naar het einde toe in een heuse freejazz-oefening, waarin een hoofdrol was weggelegd voor saxofonist-fluitist Johan Vandendriessche. Het intieme ‘Dien avond en die rooze’ (1858) ontroerde de aanwezigen dan weer.
Tussen de gezongen gedichten door droeg Bart Vandekerkhove, bekend van Helmut Lotti en de Bob Boon Singers, ook enkele gedichten voor. Met enkele leuke anekdotes probeerde hij ook Gezelles leefwereld te schetsen. En soms kwam hij daarbij verrassend uit de hoek. We leerden dat Gezelle in de jaren 1860 ’t Jaer 30 — of politieke wegwyzer voor treffelyke lieden redigeerde, een krant die zich inzette in het katholieke mediaoffensief tegen het opkomende liberalisme. En wat te denken van het homo-erotische ‘Ik misse u’ (1859), dat hij 154 jaar geleden schreef “aan een afwezige vriend”, naar verluidt een van zijn leerlingen?
Uit een nog niet afgewerkte studie van Vandekerkhove blijken er meer dan 4000 (!) composities te bestaan op tekst van Guido Gezelle. Ondertussen heeft hij er 2.532 verwerkt. Het archief waarvan Vandekerkhove dankbaar gebruik maakt, werd bijeengeharkt door dr. Pieter Vis van het Nederlands Muziek Instituut.
Van ‘Moederken’ (1891) bijvoorbeeld bestaan er 66 versies. Een daarvan was een handgeschreven manuscript van Willem Vermandere. De West-Vlaamse bard bleek er zich bij navraag niets meer van te herinneren. Vandekerkhove leerde de bewerking kennen dankzij de film ‘Pauline en Paulette’, waarin het wordt gebruikt tijdens de aftiteling. Een ander mooi verhaal was dat van het doodsbeleke van Theodore Sabbe (1880), waarvoor Gezelle een zielgedichtje schreef en dat door de inmiddels 94-jarige Nancy Van der Elst op muziek werd gezet.
Het tweede deel werd ingezet met ‘In Vlaand’ren blinkt de hemel blauw’ (1858), afkomstig uit het voorwoord van de ‘Vlaemsche Dichtoefeningen’. Het gedicht paste perfect bij het opzet van de avond: “Myn Vlaendren spreekt een eigen tael; God gaf elk land de zyne, En laet ze ryk zyn, laet ze kael: Ze is vlaemsch, en ze is de myne!”
Een gedreven ‘Weet gij waar de wind geboren’ (1860), gecomponeerd door Pieter Embrechts, zorgde uiteindelijk voor het absolute hoogtepunt van de avond. Afgesloten werd er met het relaas van ‘Boerke Naas’ (1868). Misschien wel een idee voor closeharmonykoor Jubile?
Muzikaal gezien was Gezelle Gezongen een schoot in die rooze. Misschien iets te braaf, dat wel. We konden ons achteraf dan ook niet van de indruk ontdoen dat dien avond beter tot zijn recht was gekomen in de Sint-Gummaruskerk, al was het maar om de religieuze inslag van Gezelles oeuvre. Het was alleszins gezelleger geweest.
Ach: zoals altijd hadden de afwezigen ongelijk. Bart Vandekerkhove kon er uiteindelijk nog mee lachen en zag in Ter Voncke zowaar het kleine broertje van het ... Antwerps Sportpaleis.
Voor ik het vergeet. Natuurlijk werd de avond afgesloten met de samenzang van de Vlaamse Leeuw, sinds 1985 het officiële volkslied van de Vlaamse Gemeenschap ...
Setlist >>> 1. Stella Matutina // 2. Festina (De goede herder) // 3. Als de ziele luistert // 4. Dapper strijen de musschen tusschen // 5. Het mezennestje // 6. Twintig mezenvoetjes // 7. Het schrijverke // 8. ’t Er viel ’ne keer een bladtje // 9. O mocht ik // 10. Heete pootjes // 11. ’t Begijnhofklokske luidt // 12. Th. S. Uurwerkmaker // 13. Dien avond en die rooze // 14. O lied, o lied! /// 15. In Vlaand’ren blinkt de hemel blauw // 16. Twee horsen // 17. Mij spreekt de blomme een tale // 18. Komt o zonne // 19. Mietje // 20. O Maria, die daar staat // 21. Moederken // 22. Ik misse u // 23. Weet gij waar de wind geboren // 24. Boerke Naas
Gehoord & gezien >>> Gezelle Gezongen, in GOC Ter Voncke in Herenthout, op zondag 7 juli 2013
Geen opmerkingen:
Een reactie posten