‘The Broken Circle Breakdown’ in CC Zwaneberg

Een toneelstuk, dan een Oscargenomineerde film, een concerttournee en nu terug een toneelstuk. Dat is, op een drafje, de – zeer succesvolle – levensloop van ‘The Broken Circle Breakdown’ (*****). Anno 2023 sluit het Vlaamse publiek de intense vertelling over Elise/Alabama, Didier/Monroe en hun dochtertje Maybelle opnieuw vol in de armen. De speelreeks in het Antwerpse Fakkeltheater was in het voorjaar in een zucht hopeloos uitverkocht. Vandaag deed de voorstelling CC Zwaneberg in Heist-op-den-Berg aan.

In 2009 schreef Johan Heldenbergh met Mieke Dobbels ‘The Broken Circle Breakdown featuring The Cover-Ups of Alabama’ voor het Gentse theatergezelschap Compagnie Cecilia. De voorstelling werd een groot succes en sleepte een nominatie voor de Taalunie Toneelschrijfprijs in de wacht. Bij het grote publiek kwam de bekendheid er vooral na de formidabele verfilming van het stuk door Felix Van Groeningen in 2012. De film, met Heldenbergh en Veerle Baetens in de hoofdrollen, werd – geheel terecht – genomineerd voor een Oscar voor Beste Niet-Engelstalige Film. ‘La Grande Bellezza’ van Paolo Sorrentino was volgens de jury echter beter en de Italiaanse prent ging in 2013 met het felbegeerde beeldje lopen. Oscar of niet, de film werd een gigantische hit en sindsdien zit ‘The Broken Circle Breakdown’ - evenals de songs ‘Will the Circle be Unbroken’, ‘Wayfaring Stranger’ en ‘If I Needed You’ - in het collectief geheugen van een hoop Vlamingen.

Au Fond Producties ging opnieuw aan de slag met de originele toneeltekst van Heldenbergh en Dobbels en die is op z’n minst indrukwekkend te noemen. De muziektheatervoorstelling, verkleed als bluegrass- en countryconcert, vertelt een verhaal over hoe twee mensen, die elkaar dolgraag zien, moeten omgaan met het oneindige verdriet dat gepaard gaat bij het moeten afscheid nemen van hun dochtertje Maybelle die op zesjarige leeftijd sterft aan de gevolgen van kanker.

In een sfeervol sober decor, dat voor een groot deel bestaat uit kapotte houtpaletten en dat niet zou misstaan in een productie van ‘Come From Away’, start Elise (Lize Feryn) met een waarschuwing voor het publiek dat “haar verhaal nogal country is”. Tot ze Didier (Roel Vanderstukken) leert kennen, kent haar levensloop zelfmoorden, depressies, ongevallen en een incestueuze relatie met een man die achteraf haar vader blijkt te zijn. Feryn, zeer sterk in haar theaterdebuut, speelt haar rol met een dik Gents accent en drijft soms haar spreektempo iets te fel op waardoor je als publiek goed bij de les moet blijven om alles te verstaan.

De vertelling gaat anekdotisch verder wanneer Feryn en Vanderstukken vaak beurtelings stukken van het verhaal vertellen onderbroken door bluegrass- en countrysongs die uitmuntend gebracht worden door Rawhide, een vierkoppige band die ook kleinere rolletjes voor hun rekening neemt. De chemie tussen Roel Vanderstukken en Lize Feryn is het scherpst wanneer ze elkaar onderuit halen met slopende verwijten. Vanderstukken is trouwens voortreffelijk als zanger, zijn snik in de keel blendt perfect met de close harmony van de band. Feryn heeft niet de beste zangstem, maar dat accentueert juist pijnlijk mooi de breekbaarheid van haar personage.

Gaandeweg leer je hoe het koppel, dat ooit zo hunkerde naar elkaar, ook elkaar verliest door het bovenmenselijke verdriet en vooral de onmogelijkheid om daarmee om te gaan. Waar Elise vooral haar heil zoekt in spiritualiteit (Maybelle als sterretje aan de hemel) benadert Didier alles wetenschappelijker en atheïstischer (“het leven is eindig en dat maakt het ook de moeite waard”). Vanderstukken is vaak indrukwekkend wanneer hij zijn afkeer voor alles wat met God en religieus fanatisme te maken heeft over het publiek uitstort. Wanneer Didier vertelt over de abri bij hun huis waar geregeld vogeltjes een dodelijke vlucht maakten, slaagt Vanderstukken erin om het publiek helemaal te verstillen. Een grandioze monoloog over de dood, het leven, hoe dit uit te leggen aan een jong kind en hoe je soms je eigen overtuiging aan de kant schuift om alles gemakkelijker verteerbaar te maken. ‘The Broken Circle Breakdown’ klinkt hierdoor als een bijzonder zwaar geheel, en hoewel het dat soms ook is, zorgt de afwisseling met de muziek en enkele luchtigere anekdotes, die hun karakters en relatie verder uitdiepen, dat alles toch enigszins behapbaar blijft.

In de sobere versie van Manu Jacobs krijgen de acteurs, de band én de briljante tekst van Heldenbergh en Dobbels alle ruimte die ze verdienen. Als er ergens kritiek kan gegeven worden op de interpretatie van Jacobs is dat er misschien iets te nadrukkelijk op de woede en het verdriet gespeeld wordt waardoor de hunkering tussen het koppel te weinig naar de oppervlakte komt en het tweede verlies (het verlies van elkaar) soms naar de achtergrond verdwijnt. (Bron: TheaterParadijs.nl)

Gezien én gehoord >>> ‘The broken circle breakdown’ van Manu Jacobs, met Lize Feryn, Roel Vanderstukken, Guido Bos (contrabas/vocals), Thierry Schoysman (banjo/mandoline/vocals), Bert Van Bortel (gitaar/mandoline/vocals) en Dirk Fonteyn (viool/vocals), op donderdag 27 april 2023 in CC Zwaneberg te Heist-op-den-Berg.

Lize Feryn en Roel Vanderstukken. © steven hendrickx / Au Fond producties